کودکان به علت ناتوانی در دفاع از خود به توجه و مراقبت خاصی نیاز دارند. در این میان قانونگذار در حمایت از این قشر، شرایط خاصی را برای کار آنان در نظر گرفته است که در صورت رعایت نکردن این شرایط، کارفرما مجازات خواهد شد. اگر می‌خواهید با این حقوق آشنا شوید گفت‌وگو با سیدعلی کاظمی، حقوقدان و قاضی دادگستری را بخوانید.
این روزها بحث حمایت از کودکان و نوجوانان تبدیل به بحث داغ رسانه‌ها شده اما کمتر به جنبه های مرتبط با کار کودکان و بهره کشی اقتصادی از آنان پرداخته شده است.
کودکانی که ناچارند برای کمک به تامین مخارج
خانواده خود از سنین بسیار کم به کار در بیرون از خانه مشغول شوند در معرض انواع آسیب‌های
اجتماعی قرار دارند. پس با لحاظ پیامدهای منفی کار کودکان که تمام جنبه‌های زندگی آنان
را در برمی‌گیرد ضرورت توجه به این موضوع بدیهی آشکار می‌شود.
مساله مهمی که در اینجا مطرح می‌شود این است که بهره کشی از کار کودکان به چه دلیلی جرم است و اینکه آیا قانونگذار نیز ضمانت اجراهایی در این زمینه مقرر کرده است؟ از طرف دیگر لایحه جدیدی که با عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان در معرض خطر به مجلس فرستاده شده است، آیا به بحث بهره کشی کودکان نیز پرداخته است یا خیر؟ و مهم‌تر اینکه قانون کار نیز به عنوان قانون در حال اجرا به چه راهکارهایی در مورد بهره کشی کار کودکان اشاره داشته است؟
ماجرای کودکانی که کار می‌کنند؛ اما متولی ندارند
برای آنکه آمار دقیقی از تعداد کودکان کار به‌دست بیاوریم باید اطلاعات 11 ارگان درگیر با این کودکان را در کنار اعداد مرکز آمار ایران، جمع و تقسیم کنیم.
به این ترتیب در حالی که سازمان بهزیستی در آخرین آمار خود از وجود یک میلیون کودک کار در ایران خبر می‌دهد، آخرین اطلاعات مرکز آمار اعلام می‌کند که 1 میلیون و 700 هزار کودک ایرانی به‌صورت مستقیم درگیر کار هستند؛ در این آمار کودکانی که پاره‌وقت یا در کنار خانواده کار می‌کند یا حتی کودکان مهاجر لحاظ نشده است و اگر این بچه‌ها نیز به عدد بالا اضافه شوند رقم درشت‌تری می‌شود؛ جمعیتی که کسی متولی رسیدگی به مشکلاتشان نمی‌شود.
وقتی با یک وجب قد، خود را از پنجره آویزان می‌کند تا گل و فال بفروشد یا وقتی لنگی که به دست دارد را روی شیشه ماشین می‌گذارد تا سکه‌ای به‌دست بیاورد؛ باورش سخت می‌شود که والدینش او را میان آهن‌پاره‌های داغ در این گرمای تابستان پی لقمه‌ای فرستاده است؛ اما مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران اعلام می‌کند که 80 درصد از این بچه‌ها پدر و مادر دارند.
قوانین موضوعه از آموزه‌های اسلامی درباره
کودکان عقب افتاده‌اند؛
توانایی‌های انسان در طول دوران رشد یکسان نیست؛ در دوران کودکی و کهولت قدرت تحلیل می‌رود و همین دلیل در این دوران حمایت‌های قانونی برای انسان پیش‌بینی می‌شود. بیشتر این حمایت‌ها مربوط به دوران کودکی است؛ اما شاید جالب باشد که بدانید این حمایت‌ها نیز نتوانسته حق مطلب را ادا کند و آن گونه که در حقوق اسلامی به حقوق کودک توجه شده است، حقوق آنان را برآورده کند.
بررسی‌کنوانسیون «بدترین اشکال‌کار‌کودک» در دو قلمرو شخصی و موضوعی
کنوانسیون «بدترین اشکال کار کودک» دارای یک قلمرو شخصی و یک قلمرو موضوعی است. در این نوشتار ابتدا قلمرو شخصی این کنوانسیون بررسی می‌شود و سپس به بررسی قلمرو موضوعی این کنوانسیون خواهیم پرداخت؛ همچنین قوانین داخلی همخوان با این کنواسیون را مد نظر قرار خواهیم داد.
